Opis
Namibia bywa postrzegana jako miejsce nieprzyjazne: ogromna połać pustyni z monotonnym krajobrazem i skromną roślinnością. Nic bardziej mylnego! Kraj zachwyca różnorodnością widoków – majestatycznych, zdumiewających, onieśmielających – a prawdziwa wartość podróży kryje się w obcowaniu z naturą i obserwacji niezliczonych dzikich zwierząt w ich środowisku naturalnym.
Namibia to dom najstarszej pustyni na świecie, Namib, której rdzawoczerwone piaski tworzą ogromne wydmy w Parku Narodowym Namib-Naukluft. Znajduje się tu także trzeci największy na świecie i największy w Afryce kanion: Fish River Canyon. Ta ogromna wyrwa w terenie to prawdziwie spektakularny widok – ogromny skalny masyw niemalże pozbawiony jest roślinności. W Namibii znajduje się również jeden z największych parków narodowych na świecie: Park Etoszy, obejmujący wyzute z roślinności solnisko Etosha Pan, którego rozległa, biała połać przypomina powierzchnię obcej planety. Z kolei region Damaraland kryje w sobie słynny szczyt Spitzkoppe nazywany „afrykańskim Matterhornem” oraz niezwykłe formacje skalne Organ Pipes i Petrified Forest.
Pokonywanie długich tras samochodem terenowym pozwala w pełni docenić zmieniające się pejzaże, a noclegi w luksusowych lodge’ach i obozach namiotowych oraz organizowane tam safari to doskonała okazja do obserwacji dzikich zwierząt. Parki narodowe i rezerwaty, takie jak Park Etoszy, Waterberg czy Erindi należą do miejsc, w których namibijska fauna jest szczególnie imponująca. Widok gromady zwierząt zebranych przy wodopojach w Parku Etoszy na długo pozostaje w pamięci.
Geografia
Namibia leży w Afryce Południowej, granicząc z RPA, Botswaną, Angolą i Zimbabwe. Kraj dzieli się na cztery główne rejony topograficzne: z północy na południe rozciąga się Płaskowyż Centralny, na zachodzie zlokalizowana jest pustynia Namib i równiny przybrzeżne, wschód to region Kalahari i tereny nizinne, północny wschód zaś to delta rzeki Okawango i region Zambezi, charakteryzujące się stosunkowo bujną roślinnością.
Najwyższym szczytem Namibii jest góra Brandberg – jej wysokość wynosi 2579 m n.p.m. Drugim najwyższym wzniesieniem jest Moltkeblick (2480 m n.p.m.) należący do łańcucha górskiego Auas. Warto również wspomnieć o wznoszącej się na wysokość 1730 m n.p.m. górze Spitzkoppe, która ze względu na swój charakterystyczny kształt zyskała miano „afrykańskiego Matterhornu”.
Namibia nie jest krajem zasobnym w wodę i posiada zaledwie kilka stałych rzek. Najważniejsze z nich to Okawango, Zambezi, Kunene i Oranje. Największym jeziorem okresowym – stałe bowiem nie występują na tych terenach – jest Etosza, które przez większość roku pozostaje solankową równiną. Za sprawą wody doprowadzanej przez okresowe rzeki powstające podczas pory deszczowej, Etosza zamienia się w słone jezioro.
Przyroda
Choć Namibia to kraj o surowym klimacie, może pochwalić się jedną z największych populacji dzikich zwierząt na świecie. Wiele wśród nich to gatunki rzadkie lub zagrożone wyginięciem. Zachowaniu bioróżnorodności sprzyja mnogość parków narodowych i rezerwatów.
W Namibii z łatwością można spotkać czterech przedstawicieli tak zwanej „Wielkiej piątki Afryki”, czyli słonia, nosorożca czarnego, lwa i lamparta. Najtrudniej wypatrzeć piątego członka tej grupy, bawoła, dla którego tereny w głębi kraju są zbyt suche. Zamieszkuje on odległy Caprivi Strip, ciągnący się aż do Wodospadów Wiktorii. Coraz częściej wspomina się także o „Wielkiej dziewiątce”, w której skład wchodzą dodatkowo: gepard, zebra, żyrafa i hipopotam. To oczywiście nie wyczerpuje to długiej listy przedstawicieli namibijskiej fauny. Zobaczyć tu można wiele gatunków antylop, dzikie konie, hieny, szakale, a nawet – pingwiny i foki. Nie można również zapomnieć o symbolu Namibii: majestatycznych, długorogich oryksach.
Mimo niewielkich zasobów wody Namibia posiada stosunkowo zróżnicowaną florę. Występuje tutaj około 4350 gatunków roślin, z czego ponad 15% to gatunki endemiczne. Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów przyrodniczego krajobrazu są drzewa kołczanowe, zwane kokerboom.
Kultura
Namibia to kraj o wielkiej różnorodności etnicznej i kulturowej. Około połowa Namibijczyków to przedstawiciele mieszkającego na północy plemienia Owambo. Wiele rodzin tego ludu mieszka w tradycyjnych domach składających się z kilku chat otoczonych drewnianym ogrodzeniem. Każda chata służy innemu celowi, przyjmując funkcję sypialni, kuchni lub pomieszczenia gospodarczego.
W środkowej i południowej Namibii główną grupą etniczną są Hererowie. Kobiety z tego plemienia noszą barwne sukienki w stylu wiktoriańskim o szerokich spódnicach, wysokim stanie i bufiastych rękawach. Stroju dopełniają duże i równie kolorowe nakrycia głowy. Północno-zachodnie tereny Namibii zamieszkuje grupa etniczna Himba, która również wyróżnia się charakterystycznym wyglądem kobiet. Kobiety tego ludu przyozdabiają włosy ceglastoczerwoną pastą, a na ciało nakładają mieszankę z ochry, co sprawia, że ich skóra przybiera pomarańczowy odcień.
Namibię zamieszkuje również ludność Khoisan, czyli mieszanka kultur Namaqua i San. Namaqua przykładają wielką wagę do muzyki i tańca, znani są również z doskonałego rzemiosła: wyrobów skórzanych, biżuterii czy instrumentów muzycznych. Z kolei San, zwani Buszmenami, to mieszkańcy Namibii, których korzenie sięgają epoki kamienia. To właśnie San są autorami prehistorycznej sztuki naskalnej, którą oglądać można na stanowisku archeologicznym Twyfelfontein. Tym, co łączy różne grupy Khoisan, jest charakterystyczny język mlaskowy.
Ciekawostki
“Postapokaliptyczne krajobrazy z filmu „Mad Max: Fury Road” to w rzeczywistości pustynia Namib.”
“Niektóre zwierzęta w Namibii potrafią obyć się bez dostępu do świeżej wody – całą potrzebną wilgoć dostarczają im liście i owoce. ”
“Miasteczko Kolmanskop wybudowano na początku XX wieku w stylu na wskroś europejskim – niezwykły widok pośród pustyni. Dziś opuszczone historyczne wnętrza wypełnione są hałdami piasku.”
“Południowa Namibia to przede wszystkim tereny niezamieszkałe, co sprawia, że można przejechać setki kilometrów nie napotykając ludzkich siedzib.”
“Owoce maruli wykorzystywane do produkcji likieru Amarula mają osiem razy wyższą zawartość witaminy C niż pomarańcze. Marula nie jest rośliną uprawną, więc owoce zbiera się z dziko rosnących drzew.”
“Słuchając radia w Namibii, można trafić na audycje składające się wyłącznie z… mlaskania – są one prowadzone w języku mlaskowym charakterystycznym dla lokalnej ludności Khoisan.”
Religia
Zdecydowana większość mieszkańców Namibii to chrześcijanie, zaś niewielki procent populacji praktykuje tradycyjne religie plemienne. Największym chrześcijańskim odłamem jest kościół luterański, popularnością cieszy się także katolicyzm, anglikanizm i kalwinizm – ten ostatni pod postacią Holenderskiego Kościoła Reformowanego. Wielkanoc i Boże Narodzenie mają w Namibii status świąt państwowych.
Kuchnia
Kuchnia Namibii to mieszanka dań rodzimych i wpływów kolonialnych. Jedną z najbardziej znanych tradycyjnych potraw jest oshifima, czyli rodzaj pasty z mąki. Oshifima to danie typowe dla wielu państw afrykańskich – pod nieco innymi nazwami znana jest także na terenach RPA, Kenii, Tanzanii, Zambii, Kongo, DRK, Botswany czy Zimbabwe. Pastę, tradycyjnie przygotowywaną przez kobiety, podaje się zwykle z gulaszem warzywnym lub mięsnym.
Kolonialną przeszłość kraju widać między innymi w kulinarnych wpływach RPA – w szczególności pod postacią braai, czyli grillowania. Przygotowywanie potraw w ten sposób to nie tylko forma gotowania posiłku, lecz także okazja do towarzyskich interakcji. Wśród mięs uznaniem cieszy się wołowina i dziczyzna: steki z antylopy, zebry czy nawet krokodyla. Popularna jest także przekąska w postaci suszonego mięsa, znanego pod nazwą biltong. Drugim silnym wpływem jest tradycja kuchni niemieckiej, którą widać w zamiłowaniu do piwa, sznycli i kiełbasek, a także do tradycyjnych deserów, takich jak strudel czy czekoladowy tort szwarcwaldzki.
Historia
Pierwotnie obszar Namibii zamieszkiwały ludy koczownicze, przodkowie dzisiejszych Buszmenów. W XV–XVII wieku na tereny północnej i środkowej Namibii przybywali posługujący się językami bantu rolnicy i pasterze z plemion Owambo i Herero. W XVIII i XIX wieku, pod presją białych osadników z sąsiedniej Republiki Południowej Afryki, do Namibii przenieśli się również pasterze mówiący w języku nama i afrykanerskim. Relacja tych grup była burzliwa: z jednej strony łączyły je stosunki handlowe, z drugiej zaś – dzieliły konflikty o ziemię i dostęp do zasobów naturalnych.
W połowie XIX wieku do Namibii zaczęli przybywać Europejscy misjonarze, osadnicy i kupcy, a w 1884 roku obszar ten stał się oficjalnie niemiecką kolonią. Postępujące wywłaszczanie ziemi i bydła przez niemieckich osadników doprowadziło wspólnoty Herero i Nama do buntu. Podczas krwawych konfliktów w latach 1904–1907 niemieckie wojsko pozbawiło życia trzy czwarte ludności Herero i prawie połowę ludności Nama. Ci, którzy przeżyli, osiedlili się na jałowych terenach i zostali zmuszeni do pracy na rzecz osadników. Po I wojnie światowej kontrolę nad Namibią przejęła Republika Południowej Afryki, wprowadzając system apartheidu i tworząc odrębne regiony z własną administracją dla każdej grupy etnicznej.
Bolesne doświadczenie kolonializmu doprowadziło do nastrojów nacjonalistycznych i okazało się czynnikiem jednoczącym zróżnicowaną ludność Namibii. Pierwsze wspólne próby obalenia rządów RPA rozpoczęły się już w latach 40. XX wieku i trwały przez dziesiątki lat. Namibia uzyskała niepodległości 21 marca 1990 roku, wprowadzając ustrój demokratyczny. Kraj został podzielony na trzynaście nowych regionów administracyjnych, przekraczających granice regionów etnicznych z czasów apartheidu. Obecnie relacje pomiędzy Namibią a RPA się polepszyły. Przyjazne nastroje wspiera rozwój wymiany handlowej i więzów gospodarczych pomiędzy krajami.
